Pahalılık aldı başını gidiyor nerede duracağı belli değil. Temel gıdalar yediklerimizin fiyatı her gün artıyor. Çoğu insanlar işsiz, çoluk çocukları var, nasıl büyütecekler, nasıl okutacaklar? Maaşı olanların maaşları yetmiyor, her şeyden kısıyorlar. Avrupa’da insanlar evsizler, evi olanlar yorganlarını sırtlarına alıp, çantalarını, sularını alıp, çarşıda kaldırımda oturuyorlar. Çok genç kızlar, oğlanlar, yaşlılar var. Bazılarının evi varmış, ama gaz, elektrik, su parasını ödeyemiyorlarmış, istasyonlara sığınmışlar.
Türkiyede zincir marketler her tarafa yayılmış, fiyatları kendileri belirliyor. Ne yiyeceğimize, nereden alacağımıza onlar karar veriyor. Yediğimiz her şeyde plastik var. Pirinçlerde bile denetim yok, tabi hastalıklarda artıyor. Köylerde, kasabalarda marketler var. Marketler borsaya bağlanmışlar, dünya ticaretine entegre olmuşlar. Büyük şehirlerde onlara ihtiyaç olabilir ama küçük şehirlerde kasabalarda olmamaları lazım. Yerel yönetimlerin buna dikkat etmeleri lazım.
Her şehirin kendi Pazar’ı, hali olması lazım, kendi ürettiklerini almalılar. Büyük hallerle irtibatı kesilmeli, nakliyeside ucuz olur. Borsa ile de ilişkisi olmaz. Petrol dolarla olunca her şeyin değeri değişiyor. Bir yakınımın Azerbaycan’da borcu var, 4000₺ yolluyor ama orada 400₺ olarak kabul ediliyor, paramız pul oldu.
Sonra büyük şirketler üreticimizden yeni ekilmiş araziyi kapatıyor, parasını ₺ olarak veriyor, yetişince hepsini alıp dolar üzerinden satıyor. Köylümüz zor geçiniyor, borçlanıyor, tarlasını satmak zorunda kalıyor. Sonra o arazide yapılan otelde işçi olarak çalışıyor. Petrol dolar olarak, elektrik su parası zamlı, iflas ediyor. Küçük üreticilerin borsadan çıkması lazım. Dünya ticareti başka, bizim yerel ticaretimiz başka, biz onlara ayak uyduramayız.
Eşim Erdinç Gönenç TARİŞ Genel Müdürü iken Wells Fargo şirketi TARİŞ’i almaya çalışmıştı. Sonra TARİŞ’i borsaya soktular, özelleştirildi, parça parça satıldı. O bizim büyük gücümüzdü. Köylümüzü halkımızı destekliyordu. Eşim Erdinç Gönenç’in erdincgonenc.com sitesindeki çalışma raporları bölümünde T.C. Merkez Bankası Kambiyo Kontrol sistemi Türk parası kıymetini koruma mevzuatı (ithal ikame) 6.6.1977 raporunu ve TARİŞ Genel Müdürü iken yazdığı raporlarını okuyun.
Ayla Gönenç
23.4.2022
Not: TARİŞ kooperatifi Çanakkale-Fethiye arası Ege Bölgesi Erdinç Gönenç’in çalışmaları
- Zeytin çeşitleri
- Sızma Zeytinyağı
- Pamuk
- Likityağ
- Margarin
- Deterjan
- İplik Aydın tekstil
- Besicilikte küspe
- Kapçık
- Çekirdeksiz kuru üzüm
- Şıra
- Pekmez
- İncir
- Kolonya
- Yaş sebze meyve ihracatı
- İstanbul üniversitesi zirai ilaç üretimi mühendislerin tarlada hizmet vermesi
- Toprak tahlil labaratuvarı
- Mukavva kutu ve bağ çubukları atölyesi
- Tamir atölyesinde makina üreten ağır sanayi tesisi
- Çırçır Fabrikası
- Üreticilerin bölgelerine yatırımları götürmek
- Üretici çocuklarına iş olanağı sağlamak
- Tansaş marketleri açmak
- Tariş Bank Milli Aydın Bankası’nın Aydın’da açılışını yaptı