Cumhuriyet Ege eki’nin 7. sayfasında yer alan “Yazıları ve Yaşamı” köşesinde Erdinç Gönenç’e ve İZMİR’İM kitabına yer veren Cumhuriyet Ege Bürosu’na ve Serdar Kızık’a çok teşekkürler…
Originally posted 2015-11-02 10:51:55.
Cumhuriyet Ege eki’nin 7. sayfasında yer alan “Yazıları ve Yaşamı” köşesinde Erdinç Gönenç’e ve İZMİR’İM kitabına yer veren Cumhuriyet Ege Bürosu’na ve Serdar Kızık’a çok teşekkürler…
Originally posted 2015-11-02 10:51:55.
Dünyamızda insanlar doğup büyüyüp, yetiştikleri topraklara uygun DNA’lara sahiptirler. Tıpkı doğadaki hayvanlar, bitkiler ve ormanlar gibi. O yörenin suyunu, havasını, güneşini alarak büyümüşlerdir. Törelerine adetlerine alışmışlardır. Damak tadları o yöreye uygundur. Alışkanlıkları, mantıkları, duyguları, düşünceleri de o yöreye göre şekillenmiştir. Bir dağ bölgesi insanı ile deniz kenarı insanının karakteri aynı değildir. Zaten insanların tiplerine baktığınız zaman bulundukları kıtaya göre çok farklılıklar görürsünüz. Medeniyetin ve şehirlerin gelişmesinde enerji ve iklim değişmesi, doğa ve çevre temizliği çok önemli. 21.yüzyılda Dünyamızın iklimi çevre kirliliği yüzünden çok ısınıyor. Sıcaklıklar artıyor. İnsan sağlığı ve yaşamı, hastalıkların önlenmesi için önlem almalıyız. Şimdi belediye seçimleri yapılacak. Onun için belediye başkanlıkları ve çalışma gurupları o yöreyi çok iyi bilen, o bölgede yaşayan insanlardan olmalıdır. Belediyeler insanların barınmalarını, emniyetlerini, sağlıklı, rahat ve eğlenceli yaşamlarını, gelişen olumlu teknolojilere uygun olarak, doğadan kopmadan, iş sahaları açarak 100 yıl sonrasını düşünerek planlamalıdırlar. O bölgenin coğrafyasını, tarihini, sularını, tarımını, hayvancılığını İnsanların yaşayış tarzlarını, yiyeceklerini, alışkanlıklarını inceleyerek çalışmalar yapmalıdırlar.
Plansız kentleşme ile artık şehirlerimiz yaşanmaz hale geldi, göçler var, çok fazla kalabalıklar var. Eskiden şehirlerin geniş meydanları, bahçeleri, parkları, fıskiyeli havuzları, geniş yolları vardı. Şimdi aynı evlerin arsalarında gökdelenler, A.V.M.’ler, büyük binalar yapılıyor. Yollar aynen kalıyor. Yollarda iki taraflı, kaldırımların üzerine bile binek araçları park ediliyor. Ağır olanları kaldırımları bozuyor, yürürken insanın ayağına takılıyor, düşürüyor. Bazen bisikletliler, motorsikletliler kaldırımdan gidiyorlar. Oto parklar yetersiz. Şimdi büyükşehirde yaşayan yaşlıların bastonla, engellilerin, çocukların oralardan yürümeleri çok zorlaştı. Her gün kaza haberleri görüyoruz. Ayrıca inşaat kazıları, tadilatlar yapılıyor, etrafı çevrilip tedbir alınmıyor. Çukurlara düşen, başlarına camlar düşen insanlar var. Aylarca hastahanede kalıyor, şanslıysa kurtuluyorlar. İtfaiyeler dar sokaklardan geçip yangına ulaşamıyor. Can kurtaran arabaları trafikte sıkışıyorlar, yetişemiyorlar. Apartmanlar çok yüksek, kaçış merdivenleri, yolları yok. Bir sürü insanlarımız, hayvanlarımız telef olup gidiyorlar. Bu sıkışıklık kavgalara, streslere, vakit, can ve mal kaybına sebep oluyor. Eskiden heryerde, palmiye, hurma, çınar, selvi gibi ağaçlar vardı. Hepsini kesip yerlerine apartman yaptılar. Ağaçlar serinlik veriyordu, onlar olmadığı için yazın çok sıcak oluyor, binalar gün boyu kızıyor, geceleri sıcaklığı dışarı veriyorlar. Zaten iklim değişikliği ile sıcaklık artmış vaziyette. Eskiden biz ailecek, Narlıdereye, Balçovaya sahile gidip piknik yapardık. Oradaki plajda denize girerdik. Mevsiminde oradaki bahçelerden kasa ile mandalina, ayva, nar, alırdık. Konaktan oraya kadar sahilden denize girilirdi, hıdrellezde kayıkla gezilip, denize dilekler yazılmış kağıtlar atılırdı. Sahildeki konakların hepsinin yol kenarında büyük bahçeleri vardı. Geceleri mis gibi yasemin, fulya, manolya, melisa, hanımeli kokardı. Sahildeki açık hava sinemalarına giderdik. Filim seyrederken denizin dalgalarının sesini duyardık, burnumuza esen rüzgarla, yosun kokuları gelirdi. Caddede piyasa yapardık.
Şimdi bizim caddedeki yavru kediler arabaların altına saklanıyorlar, motorlarına giriyorlar, çoğu eziliyor, sakat kalıyor. Bazı hayvansever insanlar onları veterinere götürüyor, iyileştiriyorlar. Buraya yolda yemek yiyen insanların, çocukların okul çıkışı yediklerinin kırıntılarını yemek için geliyorlar, köpekler, kumrular, martılar da geliyor. İyi insanlar yol kenarına, parklara mama, su bırakıyorlar. Geçenlerde caminin bahçesine koymuşlar, görünce çok sevindim. Hayvanlar bahçede rahatça koşup oynayabiliyorlar. Eskiden evlerin bahçelerinde gezerdi hayvanlar. Kuşlarda yuva yapacak yer bulamıyor, Osmanlı zamanında camilere kuş evleri yapılırmış.
Gelecekte yaşlı nüfusun çok olacağı söyleniyor, yaşlılık planlaması yapılması lazım. İnsanlar yaşlanınca eğer kimsesi yoksa, kolay av olarak görünüyor. Kendilerini koruyacak güçleri yok, kolay kandırılıyorlar, soyuluyorlar, malları ve paraları alınıyor. Şu anda dünyanın her yerinden insanlar, başka ülkelere uçakla gidip suç işleyip, dönebiliyorlar, her türlü suç örgütü var. Teknolojiyi kullanıyorlar. Bizim güvenlik teşkilatlarımızı takdir ediyorum, hepsi çok başarılılar, canla başla çalışıyorlar, kendilerini tebrik ediyorum. Bu şartlarda ailelerin yaşamaları çok zor oluyor. Artık şehirlerimizde yeni bir sisteme geçme zamanı. Eski merkez şehirlere, yeni binalar sığdırmadan, olduğu gibi korunmalı, restore edilmeli, eskiden insanların nasıl yaşadığını, zamanın nasıl değiştiğini, medeniyetin nasıl ilerlediğini gözlemleyebiliyorsunuz. Ailelerin çalıştıkları yerlere yakın kreşler olması lazım. Ana babalar fırsat buldukça, gidip, çocuklarını görebilmeliler. Çabuk ulaşım olmalı, çocukların okullarının, evlerine yakın olması lazım. Okullarda, çocuk bahçeleri, yeşil alanlar, spor salonları, yüzme havuzları (hocalar eğitmeli), ilk yardım, hastahaneye yakın olmalı. Küçük çiftlikler olmalı çocuklara hayvan sevgisi ve tarım öğretilmeli, yalnız kaldığı zaman saldırıya uğradığı zaman, yardım alabileceği yerler öğretimeli önemli telefonlar ezberletilmeli.
Yaşlılar, engelliler için evlerine yakın yerlerde, yeşil alanlar, spor salonları, yürüyüş yolları (yollara engeller koymama şartı ile), sosyal etkinlik ve sanat yapabilecekleri, ilk yardım alabilecekleri yerler olmalı. Mahalle aralarında, merkezde, istimlak edilerek, bölge sakinleri ile anlaşarak, yeşil alanlar açılmalı. Şehir dışı sitelerde zaten yapılıyor. Şehir içlerine büyük otoparklar açılması lazım. Bazı yollar merkezde trafiğe kapatılabilir. Şimdi burada sahile gidebilmek için tramvay ve otoyolları aşmak zorundasın. Sahil çok kalabalık oluyor, balık tutanlar var oralarda gezemiyorsun, çünkü oltayı denize fırlatırken gelip sana takılabilir. İzmir’e denize girip yüzen, denizi seven bir başkan lazım.Plajlara ulaşabilmemiz lazım.
Belediye başkanları şehirlerin enerjisini heba etmemeli.
Güneş, su, deniz, dalga, rüzgar enerjilerinden elektrik elde edilmeli.(aydınlanma, ısınma, sıcak su için yüksek faturalar ödenmez, belki bedava olur.sosyal yardım daha fazla olur,) Fazlası satılabilir.Kesilikle kamuya ait kooperatifler olmalı. Denetlenebilmeli.Bu şekilde gençlerede iş sahaları açılacaktır.
Şehirlerin etrafında coğrafi duruma göre, tarım arazileri, çiftlikler olmalı, tarımdan bitkisel yakıt, çiftliklerden, gübreden, bio gaz elde edip, elektrik enerjisine çevrilebilir. Şehirdeki hayvanların oraya taşınıp telef olmaları engellenebilir, okul gezileri ile çocuklara tarlaları, hayvanları öğretebilirler. Yaşlı yaşam evleri Engelli okulları, hasta bakım evleri, orada kurulabilir, temiz havanın, doğanın iyileştirme gücünü alabilirler.
Bu halkaya sanayi bölgesi, fabrikalar kurulmalı, mümkünse kıraç arazilerde, çevreyi mümkün olduğu kadar az kirletecek bölgelerde, sulardan uzaklarda, eski maden çıkarılan bölgeler olabilir. Buralarda kimyasal atık laboratuvarı kurulabilir, şehrin evsel atıklarını, hastahane atıklarını, arıtım tesisleri bu bölgede kurulabilir. Başka ülkelerden gizlice getirilip bizim dağlarımıza denizlerimize, şehirlerimize, gömülen zehirli nükleer atıklar burda etkisiz hale getirilebilir. Bunlardanda elektrik elde edilebilir. Çöpler satılabilir, İsveç gibi ülkeler satın alıyor. Fazla elektrik satılabilir. Bu enerjilerin hepsi için kooperatiflerin kurulması lazım. Başka ülkelerin kooperatifleri ile işbirliği yapabilirler. Tehlikeli nükleer atıkları, zehirli biyolojik atıkları, nükleer felaket bölgelerine atabilirler. Olabiliyorsa yanar dağlara atabilirler, bu işleri robotlara yaptırabilirler. Bir de dünyamızda bazı şirketlerin biyolojik silah ürettiğini duydum, bunlar bütün dünyaya yayılabilir. Birleşmiş Milletlerin denetlemesi lazım. O zaman Dünyamızı kurtarabiliriz. İnsanlığın geleceği kurtulur.
Sağlıklı bir Dünyada yaşam dileği ile.
İstanbul, Kocaeli, Sakarya, Samsun, Kastamonu, Malatya, Aksaray, Konya, Elazığ, Siirt, Van, Antalya benim gördüklerim. Bu kadar, hepsini tebrik ediyorum, başarılar diliyorum.
Ayla Gönenç. 14 Aralık Cuma 2018. İZMİR.
Originally posted 2018-12-15 16:23:59.
Evdekileri ben zorla alıştırdım. Haftada en az bir kez balık yeriz. Ya cumartesi, çoğunlukla da pazar akşamında…
Dün pazardı, Üçkuyular pazarına gittim. Balıkçı tezgahları neredeyse boş. Hamsinin kilosu onbine. Hamsi küçük olur, ama bunlar hamsi bebesi. Hani avlanma yasakları…
Bir tezgahta iki palamut gördüm. İkisi, bizim üçümüze eh yeter. Gel de al alabilirsen: Tanesi yüzbin lira, biftek bile daha hesaplı.
Bindokuzyüzaltmışlı yıllarda, Karaköy Köprüsü üstünde balık satarladı. Çingen palamutun çifti iki buçuk lira. Gülhane Parkı’ndan Kumkapı’ya kadar, çiroz sergileri uzanırdı.
Öğle yemeklerim ucuza gelsin diye, Köprü altına balık yemeğe giderdim. Ya uskumru ya da palamut ızgara. Küçük balıkçı lokantaları vardı. Ne de olsa, memur kısmına, sandaldan balık-ekmek yemek yakışmaz…
Bir de Perşembe Pazarı balıkçımız vardı: Oraya gittik miydi, özenle kızartılmış palamutun yanında, gelsin bir şişe de ucuz beyaz şarap…
Balıklardan ben, en çok uskumruyu, palamutu severim, bir de sardalyayı… Güya da İzmirliyim ama ben; isparozu, lidakiyi ve de çipurayı bile, daha az severim.
Lüfer dururken, uskumruyu; kılıç dururken, palamutu; kalkan ve trança dururken, sardalyayı sevmek; Galatasaray dururken, Beşiktaş’ı sevmeye benziyor belki ama ben, Beşiktaş’ı seviyorum, sardalyayı, uskumruyu, çingen palamutunu seviyorum.
Aslında palamutu, tanesi yüzbine bile olsa görebilmek güzel. Geçen yıl hiç göremedim gibi… Balık çiftlikleri olmasa, çipurayı da unutacağımız kuşkusuz. Havuzda çipura üretenlere saygım var, bir canlı türünü geliştirip koruyorlar. Ama alınmasınlar: Nerede onların çipurası, nerede rahmetli babamın sabaha karşı Bayraklı kıyısında yakalayıp, ıslak çuval içinde getirdiği çipuralar. Bir tanesi ile hepimiz doyardık. Bir büyük tepside, etrafına, domates, patates, patlıcan falan dizerek fırına verir ve öyle doyardık.
Balık pişirmek bir sanattır. Her balık, aynı ateşte, aynı yöntemle pişirilmez. Pişirilirse ne olur? Pişirilirse, yazık olur. Çipura ya mangal da ızgara ister ya da kara fırında fırınlanmayı. Barbuna tava yakışır, kefale bol soğan, sarmısak ve de bol baharat eşliğinde pilaki olmak… Ben sardalyayı ızgara da yapıyorum buğulama da. Benim sardalya buğulamamda sadece su, sıvı yağ, limon ve de karabiber bulunur. Parmaklarınızı yalarsınız yerken…
Diyorum ki, emekli olup, küçük bir dükkan açsam: Balık pişirip satmak için. Hergün birkaç kilo balığı, sekiz-on müşteriye, kendi bildiğim gibi pişirip satsam. Hem para kazansam, hem de balıklar iyi pişmişse, yaptığım işten, keyif duysam.
Halkım beni burs vererek Mülkiye’de okuttu. Müfettiş, müdür, genel müdür yardımcısı ve genel müdür yaptı. İyi yetiştirdi, iyi deneyim kazandırdı. Bir yıllığına Londra’da bile yaşattı. Sonradan 1402’lik olduysam bunda benim halkımın kusuru yok. Ama, benim de kusurum yok. Halkımın Danıştayı da bir yolunu buldu, beni 1402’den kurtardı. Bir zamanlar üyesi olduğum siyasal parti de bana bir il müdürlüğü bile verdi. Görevimi iyi yapıyorum. Batık denen KİT’lerden birini yönetmeyi yeğlerdim. Demiryolculuk, Atatükçülüktür. Karayollarına değil de Devlet Demir Yollarına genel müdür olmak isterdim.
Arabam yok. Yazlığım, yani bahçem de yok. Bu demektir ki; mangalda ızgara yapamam. Sermayem de yok, lokanta da açamam. O zaman, gelsin sardalya buğulama…
Ama, ben yiyorum diye tükeniyorsa balıklar, balık da yemeyeceğim. Trolle, kalleşçe avlanmış balıkları yemek istemiyorum. Misina ile savaşarak mertçe, yakalanmalı benim yiyeceğim balık.
Yaşam denizlerde başlamış. Belki de yeniden denizlere dönecek, yer kürenin patlamadığı bir kıyamet sonrası…
Ben, balık yemekten çok, balıkların yaşamasını seviyorum, masmavi denizlerde…
Originally posted 2015-11-02 10:55:18.